นิทรรศการ

ภายในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สวรรควรนายก มีการจัดแสดง 4 หัวเรื่อง แบ่งออกเป็นทั้งหมด 4 หัวเรื่อง คือ เมืองสวรรคโลก เครื่องถ้วยสังคโลก พระพุทธรูป และพระสวรรควรนายก

เมืองสวรรคโลก

TH 01

จัดแสดงพัฒนาการความเจริญรุ่งเรืองอันยาวนานของเมืองสวรรคโลก ซึ่งพบหลักฐานที่แสดงถึงการอยู่อาศัยของมนุษย์ในดินแดนแถบนี้และลุ่มแม่น้ำยม ตั้งแต่สมัยก่อนประวัติศาสตร์สืบเนื่องต่อมาถึงก่อนการสถาปนาเมืองสุโขทัย สมัยสุโขทัย สมัยอยุธยา และสมัยรัตนโกสินทร์ โดยได้พบหลักฐานโบราณวัตถุ โบราณสถานจำนวนมาก ที่แสดงถึงพัฒนาการของบ้านเมือง สำหรับโบราณวัตถุสำคัญที่นำมาจัดแสดง ได้แก่ ขวานหินขัด แท่งหินดินเผามีตาราง กระเบื้องเชิงชายรูปนางอัปสรและเทวดา เป็นต้น

เครื่องสังคโลก
0490 0490 2520
จัดแสดง "เครื่องสังคโลก" ซึ่งเป็นเครื่องปั้นดินเผา ที่รู้จักอย่างแพร่หลายมาเป็นเวลานาน มีความสวยงาม โดดเด่น มีการผลิตตั้งแต่สมัยสุโขทัยเป็นราชธานี จนสามารถพัฒนารูปแบบและวิธีการผลิตกลายเป็นสินค้าส่งออกสำคัญที่มีคุณภาพดีในสมัยกรุงศรีอยุธยา เครื่องสังคโลกไม่ได้มีแค่เครื่องถ้วยเท่านั้นแต่ยังมีผลิตภัณฑ์ อีกมากมายที่เกิดจากภูมิปัญญาของบรรพบุรุษที่สั่งสมกันมา เช่น ตุ๊กตารูปคนและสัตว์ต่างๆ
0766 0766 2520

ชิ้นส่วนประดับสถาปัตยกรรม กาน้ำหรือคนที เป็นต้น ซึ่งเครื่องสังคโลกเหล่านี้สามารถจำแนกตามวิธีการเคลือบได้เป็น 6 ประเภท ได้แก่
- ภาชนะไม่เคลือบ
- เครื่องเคลือบสีน้ำตาลถึงดำ
- เครื่องเคลือบสีขาวขุ่น
- เครื่องเคลือบสีเขียวไข่กาหรือเซลาดอน
- เครื่องเคลือบสองสี
- เครื่องเคลือบเขียนลายสีดำถึงสีน้ำตาลใต้เคลือบ

พระพุทธรูป

TH 02

บริเวณชั้นบนของอาคาร ส่วนใหญ่จัดแสดงพระพุทธรูปซึ่งส่วนใหญ่ได้รับมอบจากพระสวรรควรนายก และเคลื่อนย้ายมาจากพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง รวมทั้งพระพุทธรูปที่ได้จากการดำเนินงานด้านโบราณคดีในบริเวณเมืองเก่าสุโขทัยและเมืองศรีสัชนาลัย โดยแบ่งตามการกำหนดอายุสมัยและรูปแบบศิลปะ ได้แก่ ศิลปะลพบุรี ศิลปะเชียงแสนหรือล้านนา ศิลปะสุโขทัย ศิลปะอู่ทอง ศิลปะอยุธยา และศิลปะรัตนโกสินทร์

พระสวรรควรนายก
TH 03
 
จัดแสดงเกี่ยวกับประวัติ และผลงานของพระสวรรควรนายก รวมทั้งศิลปวัตถุโบราณวัตถุที่ท่านสะสมและมอบให้เป็นสมบัติของชาติ ซึ่งก่อประโยชน์ต่อการศึกษาและการอนุรักษ์มรดกศิลปวัฒนธรรมเป็นอย่างยิ่ง

ความหมายของสังคโลก
สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทรงสันนิษฐานว่าสังคโลก หมายถึง ภาชนะดินเผาที่ผลิตตามแบบจีนราชวงศ์ซ้อง ทว่านักวิชาการสันนิษฐานว่า คำนี้อาจเป็นชื่อที่เพี้ยนมาจาก คำว่า วรรคโลก อันเป็นชื่อเมืองศรีสัชนาลัย สมัยกรุงศรีอยุธยาก็เป็นได้

แหล่งเตาเผาผลิตสังคโลก

TH 04

1.แหล่งเตาเผาเมืองศรีสัชนาลัย
ตั้งอยู่ทางทิศเหนือเมืองศรีสัชนาลัย เรียงรายตามริมแม่น้ำยม กระจายตัวจากบ้านป่ายางเหนือถึงบ้านหนองอ้อ แบ่งเป็นกลุ่มเตาบ้านเกาะน้อย และกลุ่มเตาบ้านป่ายาง
2.แหล่งเตาเมืองสุโขทัย
ตั้งอยู่ใกล้ลำน้ำโจน ห่างจากเมืองสุโขทัยไปทางทิศเหนือประมาณ 1.2 กิโลเมตร ในเขตบ้านเมืองเก่า อำเภอเมืองสุโขทัย เป็นเตาที่ผลิตสังคโลกในช่วงรุ่งเรืองที่สุด