|
| พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สตูล ตั้งอยู่ ซอย 5 ถนนสตูลธานี ตำบลพิมาน อำเภอเมือง จังหวัดสตูล ซึ่งได้ปรับปรุงขึ้นมาจากคฤหาสน์กูเด็น ที่สร้างขึ้นโดย พระยาภูมินารถภักดีหรือตนกูบาฮารุดดิน บินกูแม้ะ เจ้าเมืองสตูล ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นอาคารลักษณะสถาปัตยกรรมยุโรปแบบโคโรเนียล สร้างขึ้นโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อใช้เป็นที่ประทับของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว คราวเสด็จปักษ์ใต้ แต่มิได้มาประทับแรม ต่อมาจึงใช้เป็นบ้านพักเจ้าเมืองและศาลาว่าการเมืองสตูล จนกระทั่งในสงครามโลกครั้งที่ 2 ราวปี พุทธศักราช 2484 อาคารหลังนี้ใช้เป็นกองบัญชาการทหารญี่ปุ่น ใช้เป็นศาลากลางจังหวัดสตูล ตั้งแต่ปี พุทธศักราช 2490 - 2506 เป็นที่ว่าการอำเภอเมืองสตูล ในปี พุทธศักราช 2508 - 2509 เป็นอาคารเรียนและใช้เป็นอาคารสำนักงานกองอำนวยการรักษาความมั่นคงภายใน (กอ.รมน.) ตามลำดับ |
| ด้วยความสำคัญทางประวัติศาสตร์และรูปแบบทางสถาปัตยกรรมที่มีความโดดเด่นกรมศิลปากรจึงได้ประกาศขึ้นทะเบียนคฤหาสน์กูเด็นเป็นโบราณสถานแห่งชาติเมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2532 |
| กรมศิลปากรได้เริ่มดำเนินการปรับปรุงอาคารโบราณสถานคฤหาสน์กูเด็นขึ้นเพื่อใช้เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติประจำเมืองเป็นแหล่งรวบรวมและจัดแสดงประวัติศาสตร์เมืองตลอดจนขนบธรรมเนียมประเพณีและวิถีชีวิตชาวสตูลซึ่งนโยบายการจัดตั้งพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติดังกล่าวมีความสอดคล้องกับความต้องการของจังหวัดสตูลที่มีความประสงค์จะมีศูนย์เก็บรวบรวมอนุรักษ์ จัดแสดง และเผยแพร่มรดกทางศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดสตูล |
| ในระหว่างปี พุทธศักราช 2537 - 2538 กรมศิลปากรโดยหน่วยศิลปากรที่ 9 จึงได้ดำเนินการบูรณะอาคารคฤหาสน์กูเด็น ต่อมาในปีงบประมาณ 2540 - 2543 กรมศิลปากรโดยสำนักงานโบราณคดีและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติที่ 10 สงขลา ได้ดำเนินการจ้างเหมาจัดแสดงนิทรรศการถาวรในอาคารและบูรณะซ่อมแซมอาคารพร้อมทั้งปรับปรุงภูมิทัศน์โดยรอบอาคาร และติดตั้งระบบสาธารณูปโภค ระบบปรับอากาศ |
| สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯสยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติสตูล เมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พุทธศักราช 2543 และได้เปิดให้ประชาชนเข้าชมและบริการด้านการศึกษา เป็นต้นมาและในวันที่ 12 ตุลาคม 2544 อาคารคฤหาสน์กูเด็นได้รับการยกย่องเป็นอาคารอนุรักษ์ดีเด่น ประจำปี 2544 โดย สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์ |
| ลักษณะทางกายภาพ : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ สตูล (คฤหาสน์กูเด็น) เป็นอาคาร 2 ชั้น หลังคาทรงปั้นหยา ผังอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส อาคารชั้นล่างแบ่งออกเป็น 4 ส่วน คือ ระเบียง ห้องโถงกลาง ห้องปีก 2 ข้าง และห้องโถงด้านหลัง มีบันไดขึ้นชั้นบนที่ห้องโถงกลางและโถงหลัง ชั้นบนแบ่งออกเป็น 4 ส่วน คือมุขหน้า ห้องโถงกลาง และห้องปีกสองข้าง ห้องด้านหลังและดาดฟ้า |
| มีพื้นที่ทั้งหมด 1 ไร่ 3 งาน 15 ตารางวา พื้นที่จัดแสดงทั้งหมด 689.363 ตารางเมตร |
| |
