พระตำหนักแดง
          เมื่อครั้งพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช เสด็จปราบดาภิเษกขึ้นครองราชย์เป็นปฐมกษัตริย์แห่งราชจักรีวงศ์ในปีพุทธศักราช 2325 ได้ทรงสถาปนากรุงรัตนโกสินทร์เป็นราชธานีและโปรดให้สร้างพระบรมมหาราชวัง และพระมหามณเฑียรขึ้นทางฝั่งตะวันออกของแม่น้ำเจ้าพระยา

นอกจากนั้น พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอทั้งสองพระองค์ตามเสด็จมาประทับในพระบรมมหาราชวัง และยังทรงโปรดเกล้าฯ  ให้สร้างพระตำหนักขึ้นคู่กัน คือ พระตำหนักเขียวและพระตำหนักแดง โดยพระตำหนักเขียวสร้างพระราชทาน สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์ใหญ่คือ สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระเทพสุดาวดี และสร้างพระตำหนักแดงพระราชทาน สมเด็จเจ้าฟ้า กรมพระศรีสุดารักษ์ ซึ่งเป็นสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอพระองค์เล็ก

พระตำหนักแดง เป็นพระตำหนักประกอบด้วยเรือนหลายหลังรวมเป็นหมู่พระตำหนักขนาดใหญ่ ตั้งอยู่ทางเบื้องหลังพระที่นั่งพิมานรัตยา ซึ่งอยู่ในส่วนของหมู่พระที่นั่งดุสิตมหาปราสาทในพระบรมมหาราชวัง ส่วนที่มาของชื่อพระตำหนักแดงนั้น ได้เรียกตามสีของตัวพระตำหนัก ซึ่งทาด้วยสีแดงทั้งหลัง

เมื่อสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ สิ้นพระชนม์ เจ้าฟ้าหญิงบุญรอด พระธิดา ซึ่งต่อมาได้รับการสถาปนาเป็น สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี ในรัชกาลที่ 2 ได้ประทับอยู่ต่อมากับพระราชโอรสทั้ง 2 พระองค์ คือ พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว

ครั้นถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี ทรงขอพระบรมราชานุญาต เสด็จออกไปประทับ ณ พระราชวังเดิม ฝั่งธนบุรี กับพระราชโอรสคือ พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้ประทับอยู่จนตลอดพระชนม์ชีพของพระองค์ เมื่อ สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี เสด็จสวรรคตแล้ว พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดให้รื้อพระตำหนักส่วนที่ประทับของพระราชชนนี ไปปลูกถวายเป็นกุฏิพระราชาคณะวัดโมลีโลกยาราม ซึ่งอยู่ใกล้กับพระราชวังเดิมที่ประทับ

เมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว เสด็จขึ้นครองราชย์ โปรดให้ บวรราชาภิเษกพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระมหาอุปราชทรงพระเกียรติยศเท่ากับพระเจ้าแผ่นดิน เสด็จประทับยังพระบวรราชวัง พระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้ย้ายพระตำหนักแดง ซึ่งสันนิษฐานว่าเป็นตำหนักเดิมของพระองค์ จากพระราชวังเดิมมาปลูกไว้ในพระบวรราชวังด้านตะวันตก สำหรับพระตำหนักในส่วนที่ประทับของสมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี ที่ถวายเป็นกุฏิพระราชาคณะวัดโมลีโลกยารามไปตั้งแต่ต้นนั้น พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดเกล้าฯ ให้ย้ายไปสร้างเป็นกุฏิเจ้าอาวาสวัดเขมาภิรตาราม จังหวัดนนทบุรีแทน เนื่องจากเป็นวัดที่สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี ได้ทรงบูรณปฏิสังขรณ์มาแต่เมื่อครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย

นอกจากนั้นเรือนหลังอื่นๆ ที่เคยประกอบอยู่ในหมู่พระตำหนักแดง เข้าใจว่าพระราชทานไปปลูก ตามวัดต่างๆ ที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ และ สมเด็จพระศรีสุริเยนทรา บรมราชินี ได้เคยทำนุบำรุงมาแต่ก่อน ดังเช่นที่ศาลาการเปรียญวัดศรีสุดาราม ที่สันนิษฐานว่าน่าจะเคยเป็น เรือนหนึ่งในหมู่ของพระตำหนักแดง เพราะเป็นวัดที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากรมพระศรีสุดารักษ์ ทรงบูรณปฏิสังขรณ์ มาตั้งแต่คราวครั้งรัชกาลพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช  

ต่อมาเมื่อถึงรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้โปรดเกล้าฯ ให้จัดส่วนของ    ราชมณเฑียรในพระราชวังบวรสถานมงคลทั้งหมด เป็นพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พระนคร พระตำหนักแดง ในขณะนั้นได้มีสภาพที่ทรุดโทรมไปตามกาลเวลา สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า จึงได้ทรงพระราชทานทรัพย์ส่วนพระองค์ เพื่อปฏิสังขรณ์พระตำหนักให้คืนสู่สภาพดังเดิม เนื่องด้วยเห็นคุณค่าของตัวอาคารว่าเป็นพระตำหนักเครื่องไม้ที่มีความงดงามที่สร้างขึ้นตั้งแต่ครั้งต้นกรุงรัตนโกสินทร์ ต่อมากรมศิลปากรได้ทำการบูรณะพระตำหนักแดงอีกครั้งแล้วได้ย้ายพระตำหนักแดงจากด้านทิศตะวันตกของพระบวรราชวัง มาไว้ด้านหลังพระที่นั่งศิวโมกขพิมานจนถึงปัจจุบัน.